Cờ Vua là trò chơi trí tuệ được nhiều người yêu thích hiện nay. Mặc dù luật cờ Vua không quá phức tạp, song đối với những tân thủ thì không hề đơn giản chút nào. Để có thể chơi cờ một cách nhanh nhất, các bạn nên nắm vững từ những bước đi đầu tiên. Dưới đây là hướng dẫn cách đánh cờ Vua cơ bản các bạn có thể tham khảo.
Nội dung chính
Bàn cờ Vua
Giống với các bộ môn cờ khác, cờ Vua cũng có quy định riêng về bàn cờ. Hơn hết, cách xếp bàn cờ Vua tiêu chuẩn khác rất nhiều so với cờ Tướng, cờ Shogi hay cờ Vây. Dưới đây là hướng dẫn xếp cờ Vua các bạn không nên bỏ qua.
Bàn cờ Vua tiêu chuẩn
Một bàn cờ Vua tiêu chuẩn gồm có 64 ô bằng nhau với 1 ô màu trắng và 1 ô màu đen sắp xếp đan xen. Cách đọc vị trí của các ô tương ứng giống như cách ta đọc hệ tọa độ Oxy. Trục tung với ký hiệu bằng số theo tứ tự từ 1 đến 8. Trục hoành ký hiệu bằng chữ theo thứ tự từ a cho đến h. Góc dưới bàn cờ bên phải là ô vuông màu trắng.
Cờ chớp là một biến thế khá thú vị của bộ môn cờ Vua. Mặc dù nó luôn được đưa vào thi đấu tại các giải đấu lớn nhưng các kỳ thủ chuyên nghiệp lại không thực sự mặn mà lắm với nội dung thi đấu này.
Cách xếp bàn cờ Vua
Các quân cờ của mỗi bên được đặt vào 2 hàng cuối cùng của bàn cờ. Cách sắp xếp các quân cờ Vua như sau:
- Hàng cuối cùng lần lượt là Xe – Mã – Tượng – Hậu – Vua – Tượng – Mã – Xe.
- Dãy giáp phía trên gồm 8 quân Tốt.
Các quân và cách đi các quân cờ Vua
Để có thể chơi cờ Vua, trước tiên các bạn phải nắm vững cách di chuyển các quân cờ để tránh đi nhầm và thua cuộc. Dưới đây là cách đi cờ Vua cơ bản của các quân cờ.
Quân Vua trong cờ Vua
Trong bàn cờ, quân Vua là quan trọng nhất. Tuy nhiên, đây cũng là quân cờ có quyền hạn yếu nhất trong tất cả các quân. Theo sách Luật chơi cờ Vua hiện hành, Vua có thể ở một ô và đi mọi hướng. Các hướng di chuyển có thể là qua, lại, lên, xuống và đi chéo. Song, mỗi một nước Vua chỉ được di chuyển một ô. Nếu di chuyển vào vị trí bị chiếu quân Vua sẽ bị bắt.
Quân Hậu trên bàn cờ Vua
Ngược lại với Vua, quân Hậu trong cờ Vua là quân cờ quyền lực nhất. Hậu có thể di chuyển theo mọi hướng: tiến, lùi sang ngang và chéo. Tuy nhiên, hướng đi của quân Hậu không được xuyên qua các quân khác. Nếu quân Hậu bắt được 1 quân cờ của đối thủ, nước đi đó sẽ kết thúc. Quân Hậu sẽ thay thế vào vị trí quân nó bắt được.
Quân Tốt trong cờ Vua
Tốt là một trong các quân cờ Vua đặc biệt nhất hiện nay. Cách di chuyển của Tốt hoàn toàn khác cách nó bắt quân. Tốt đi thẳng và chỉ được tiến một ô, không đi lùi. Tuy nhiên, ở lượt đầu tiên quân Tốt được tiến 2 bước.
Khi bắt quân, Tốt sẽ bắt quân địch chéo phía trước nó. Quân Tốt trong cờ Vua không thể di chuyển và bắt các quân ở phía ngược lại. Nếu bị chắn bởi một quân cờ phía trước, quân Tốt sẽ không thể di chuyển tiếp cũng như ăn quân cờ đó.
Bạn mới biết chơi cờ và cảm thấy tự ti khi giao đấu ngoài đời thực? Đừng lo, Congdongfifa sẽ chia sẻ cho các bạn top game cờ vua Offline hay nhất để bạn luyện tập!
Quân Xe cờ Vua
Xe là quân cờ có thể di chuyển xa nhất và có quyền lực sau Hậu. Tuy nhiên, nó chỉ có thể di chuyển theo hướng tiến, lùi và sang ngang. Quân Xe mạnh nhất khi các quân cùng phối hợp và bảo vệ nhau.
Khi di chuyển theo cột dọc và hàng ngang, Xe có thể đi bao nhiêu ô tùy thuộc vào chiến thuật của người chơi. Quân Xe không được phép nhảy qua các quân khác, kể cả là quân của mình. Sự khó lường của quân xe khiến đây là quân cờ then chốt có thể thay đổi cục diện trận đấu, có rất nhiều chiến thuật về quân xe đã được Congdongfifa chia sẻ trong bài viết hướng dẫn cách chơi cờ vua giỏi.
Quân Mã và cách đi quân Mã trong cờ Vua
Trong luật cờ Vua, quân Mã có cách di chuyển khác biệt so với các quân khác. Mã di chuyển theo hình chữ “L”. Điều đó có nghĩa cứ sau khi đi 2 ô cùng hướng quân Mã sẽ quay ngoặt 90 độ. Hướng đi chữ “L” của Mã không cố định.
Đặc biệt, Mã chính là quân duy nhất được phép nhảy qua đầu các quân cờ khác. Quân Mã đi thế nào sẽ được quyền ăn quân đối phương tương ứng.
Quân Tượng trong cờ Vua
Mặc dù có thể di chuyển ra xa, song Tượng chỉ có thể đi đường chéo. vì đặc thù di chuyển mỗi một quân Tượng bắt đầu ở ô màu nào sẽ luôn đứng ở ô màu đó. Các quân Tượng nếu phối hợp thật tốt sẽ bù đắp khuyết điểm cho nhau.
Khi di chuyển theo đường chéo, quân Tượng có thể lùi hoặc tiến với số ô tùy ý. Tương tự như quân Xe, Tượng không được nhảy qua đầu các quân khác. Quân Tượng đi thế nào thì sẽ được ăn quân đối phương tương ứng.
Luật cờ Vua tiêu chuẩn
Sau khi nắm vững các quân cờ cũng như cách di chuyển của nó, người chơi cần nắm vững luật chơi cờ Vua cơ bản để tránh mất quyền lợi lúc thi đấu. Dưới đây là một số điều luật các bạn nên nắm vững:
Luật cờ Vua cơ bản
- Đấu thủ cầm quân cờ có màu sáng (trắng) được phép đi quân trước. Đối thủ cầm quân màu tối (đen) thực hiện nước đi tiếp theo. Sau đó hai bên thay phiên nhau thực hiện các nước đi.
- Một đấu thủ được xem là “đến lượt đi” khi đối phương đã “thực hiện xong” nước đi của mình.
- Mục tiêu của mỗi người chơi là đưa quân Vua của đối phương rơi vào tình trạng chiếu bí. Đặc biệt là thế chiếu hết khiến Vua không còn nước nào thoát thân.
- Đấu thủ đạt được mục tiêu này được gọi là đã “chiếu hết” (hoặc chiếu bí) đối phương và thắng ván cờ. Không được để quân Vua của mình trong tình trạng bị chiếu. Không được đẩy Vua mình vào thế bị chiếu, không được “ăn” quân Vua của đối phương.
- Đấu thủ có quân Vua bị chiếu hết là người thua ván cờ.
- Nếu xuất hiện thế cờ mà cả hai đấu thủ đều không thể chiếu hết quân Vua của đối phương thì ván cờ đó có kết quả hòa.
Luật Phong cấp trong cờ Vua
Luật phong cấp trong cờ Vua là điểm đặc biệt so với các bộ môn cờ khác. Tại đây, quân Tốt có khả năng đặc biệt đó là di chuyển đến hàng cuối cùng của đối phương sẽ được thay thế bằng một quân khác. Đây được gọi là luật phong cấp trong cờ Vua. Trong trường hợp Tốt được thăng hạng, nó có thể được đổi thành bất kỳ quân cờ nào trong bàn cờ ngoại trừ Vua.
Thông thường, quân Tốt sẽ được phong cấp thành Hậu hoặc Xe để tăng thêm sức mạnh trên bàn cờ. Từ đây, việc tấn công dồn dập và chèn ép Vua của đối phương vào một góc hay rơi vào thế chiếu bí là điều rất dễ dàng. Trong luật phong cấp, người chơi có thể phong cấp nhiều Hậu, Xe hoặc các quân cờ khác.
Nhập thành trong cờ Vua
Nhập thành trong cờ Vua được xem là mẹo chơi giúp đội hình phòng thủ của bạn được tốt hơn. Nước đi này cho phép người chơi thực hiện 2 việc quan trọng trong cùng một lượt đó là đưa Vua tới vị trí an toàn và cho phép quân Xe rời vị trí góc bàn cờ. Luật nhập thành được thực hiện như sau: di chuyển Vua 2 ô về một phía bàn cờ, quân xe cũng di chuyển sang 2 ô nhưng phía ngược lại của Vua để cả 2 đứng cạnh nhau. Để nhập được thành, các bạn phải đảm bảo các yêu cầu sau:
- Lượt đi này là nước đi đầu tiên của Vua
- Lượt đi này cũng là nước đi đầu tiên của Xe
- Không có bất kỳ quân nào là vật chắn giữa 2 quân Vua và Xe
- Quân Vua không thể bị chiếu hoặc đi cắt qua đường chiếu
>>>>> Các bạn có thể xem chi tiết cách nhập thành ngay video dưới đây:
Luật cờ Vua bắt Tốt qua đường
Luật bắt Tốt qua đường là cách chơi cờ Vua ít có người chơi nào để ý tới. Tuy nhiên, nếu bạn tò mò muốn khiến ván đấu phức tạp hơn có thể làm như sau:
- Trong luật cờ Vua, nước đi đầu tiên của Tốt có thể đi 2 nước. Nếu bạn đi như vậy, sau đó quân Tốt của bạn đứng cạnh quân Tốt đối phương trên cùng một hàng. Trong nước đi tiếp theo và cũng chỉ trong nước đi đó đối phương có quyền bắt Tốt của bạn qua đường.
- Thông thường, Tốt chỉ có thể tấn công chéo một ô. Tuy nhiên, trong trường hợp này, Tốt có thể bắt quân ngang nó và vừa đi chéo một ô như bình thường.
>>> Để hiểu rõ hơn cách bắt tốt qua đường, các bạn có thể theo dõi video dưới đây:
Luật thi đấu cờ Vua quốc tế
Vì thường chỉ được sử dụng trong các ván đấu mang tính chất quan trọng nên luật cờ Vua quốc tế sẽ có những quy tắc khắt khe hơn so với 1 ván đấu thông thường. Dưới đây là luật thi đấu cờ Vua quốc tế mới nhất các bạn nên nắm vững.
Đồng hồ cờ Vua
Đồng hồ cờ Vua là loại đồng hồ đôi hiển thị thời gian thi đấu của 2 bên. Chúng được liên kết với nhau sao cho tại một thời điểm chỉ có thời gian của một bên chạy được. Mỗi bên sẽ có 1 lá cờ, vì vậy khi “rụng cờ” có nghĩa là thời gian thi đấu quy định của 1 đấu thủ đã hết.
Trong quá trình thi đấu, mỗi kỳ thủ phải cho dừng đồng hồ của mình ngay sau khi thực hiện xong mỗi nước đi. Đây được gọi là “hoàn thành” nước đi. Ngoài ra, các bạn có thể tham khảo thêm sách luật cờ Vua cho người mới để biết quy định về sử dụng đồng hồ.
Cách tính điểm số
Trừ khi một giải đấu có điều lệ, quy định riêng, đấu thủ thắng ván đấu hoặc thắng do đối phương vắng mặt sẽ được 1 điểm. Đấu thủ thua ván đấu hoặc vắng mặt sẽ được 0 điểm. Nếu cả hai hòa ván đấu sẽ được 0,5 điểm.
Tổng số điểm của bất kỳ trận đấu nào cũng không thể vượt qua quá số điểm tối đa bình thường. Điểm cho một cá nhân đấu thủ phải là điểm số thông thường của một ván đấu. Ví dụ như điểm số ¾ – ¼ là không được phép.
Cách ghi biên bản cờ Vua
Về cơ bản, cách ghi biên bản cờ vua là tổng hợp ghi chép các nước đi như sau:
- Ký hiệu viết tắt của quân cờ (viết chữ in) + ô nó di chuyển đến (viết chữ thường). Ví dụ: Xf6
- Như vậy, với tiếng Việt, tên viết tắt các quân cờ lần lượt sẽ là: V (Vua), H (Hậu), X (Xe), M (Mã), T (Tượng).
- Nước bắt quân được thể hiện bằng ký tự “x” chen giữa. Ví dụ: Mxc4
- Không ghi tên viết tắt của chốt. Nước đi chốt được biểu đạt bằng tên ô mà nó đi tới. Ví dụ: d4 nghĩa là chốt đi đến ô d4. Nước chốt bắt chốt được thể hiện bằng tên cột nó đang đứng + “x” + ô nó bắt quân. Ví dụ: dxc4 nghĩa là chốt cột d bắt quân ở c4.
- Nước nhập thành, đấu thủ có thể ghi là 0-0 và nhập thành xa là 0-0-0.
- Nước chiếu được thể hiện bằng dấu “+” ghi ở cuối nước đi. Ví dụ: Xd1+
- Nước chiếu bí thể hiện bằng dấu “#”, cũng ghi ở cuối nước đi. Ví dụ: Mf7#
- Sau khi đấu xong ván cờ, ghi kết quả bằng các điểm số: 1 – 0 (Trắng thắng); 1/2 – 1/2 (hòa); 0 – 1 (Đen thắng)
Ván cờ hoà
Bên cạnh kết quả thắng thua cũng có rất nhiều trường hợp cờ hòa. Dưới đây là 5 lý do một ván cờ được coi là cờ hòa:
- Vị trí dẫn đến thế cờ hòa khi đến lượt một người chơi, Vua của họ không bị chiếu và cũng không có một nước di chuyển hợp lệ nào nữa.
- Thỏa thuận hòa: người chơi có thể đơn giản đồng ý hòa cờ và ngừng chơi.
- Khi không đủ lực lượng: Khi trận đấu không có đủ quân cờ để thực hiện chiếu bí (Ví dụ: Vua và Mã vs Vua hoặc nếu tất cả các quân khác trừ quân Vua đã bị bắt và bị loại khỏi ván cờ).
- Thế cờ lặp lại: Người chơi có quyền thủ hoà nếu một thế cờ được lặp lại 3 lần (không nhất thiết phải lặp lại ba lần liên tiếp).
- Hòa bằng luật 50 nước đi: Nếu cả hai người chơi không di chuyển một quân Tốt nào hoặc không ăn quân nào trong 50 lượt liên tục thì ván cờ được tuyên là hòa. Luật này khiến các bên không kéo dài ván cờ và cũng ngăn các bên cố ý làm cho bên kia kiệt sức.
Những tình huống bất thường
Trong thi đấu, nếu xảy ra tình huống bất thường thì các quân cờ phải được trả về vị trí trước đó. Sau đó, trọng tài sẽ sử dụng quyền phán quyết để xác định điều chỉnh đồng hồ. Ngoài ra, trọng tài có thể điều chỉnh bộ đếm nước đi của đồng hồ. Dưới đây là một số tình huống bất thường người chơi mới phải nắm vững:
Khi đang diễn ra ván đấu, nếu phát hiện vị trí ban đầu của quân cờ sắp xếp sai thì ván đấu sẽ bị hủy bỏ. Sau đó, các đấu thủ sẽ thi đấu ván cờ mới.
Trong quá trình diễn ra trận đấu, nếu phát hiện bàn cờ đặt sai quy định thì ván đấu vẫn được tiếp tục. Tuy nhiên, các kỳ thủ phải chuyển thế cờ hiện tại sang một bàn cờ được đặt đúng.
Nếu các kỳ thủ ngồi nhầm màu quân và chỉ mới đi dưới 10 nước thì ván đấu sẽ bị hủy bỏ. Sau đó cả hai thi đấu lại với màu quân đúng theo quy định. Nếu hơn 10 nước cờ thì ván đấu vẫn được diễn ra.
Hành vi của đấu thủ
Trong quá trình thi đấu, các kỳ thủ không được có bất kỳ hành động nào gây rắc rối cho ván đấu.
- Địa điểm thi đấu bao gồm khu vực thi đấu, khu giải lao, khu hút thuốc, nhà vệ sinh và những khu vực khác theo quy định của trọng tài.
- Khu vực thi đấu là nơi diễn ra các ván đấu của một cuộc thi đấu diễn ra. Chỉ khi được sự đồng ý của trọng tài bạn mới có thể:
- Rời khỏi địa điểm thi đấu
- Đấu thủ đang đến lượt đi được rời khỏi khu vực thi đấu
- Một người không phải là kỳ thủ hay trọng tài được đi vào khu vực thi đấu
- Điều lệ của một giải đấu có thể quy định rõ rằng đối phương của đấu thủ đang đến lượt đi phải xin phép trọng tài nếu muốn rời khỏi khu vực thi đấu.
- Trong quá trình thi đấu, các đấu thủ không được phép sử dụng các nguồn thông tin, sổ ghi chép cá nhân để làm tài liệu tham khảo.
- Khi đang thi đấu, kỳ thủ không được phép sử dụng các thiết bị điện tử tại khu vực thi đấu mà không có sự cho phép của trọng tài.
Ngoài luật thi đấu cờ Vua quốc tế, hiện nay người ta vẫn áp dụng luật chơi cờ Vua hệ Thụy Sĩ. Để tránh xảy ra những trường hợp đáng tiếc, các kỳ thủ nên tìm hiểu về sách dạy chơi cờ Vua mới nhất hiện nay.
Tìm hiểu thêm những trò chơi thú vị khác đang thu hút rất nhiều người chơi trên Congdongfifa:
- Tìm hiểu về game cờ tướng – Vua của các loại cờ vô cùng hấp dẫn
- Mạt chược – Một trong những trò chơi quốc dân của Trung Quốc
Trên đây là tổng hợp hướng dẫn luật cờ Vua mới nhất các bạn có thể tham khảo. Hy vọng bài viết sẽ giúp bạn tìm thấy những thông tin về cách chơi cờ Vua cơ bản. Nếu là một người yêu mến môn thể thao trí tuệ này, bạn có thể học đánh cờ Vua cùng Congdongfifa chúng tôi. Chúc các bạn có những giây phút chơi cờ thú vị nhất.
\